Zabawy paluszkowe posiadają bardzo dużą wartość dla rozwoju każdego dziecka. Dostarczają doznań dotykowych wpływających na poznanie własnego ciała, stymulują rozwój mowy poprzez proste rymowanki, które łatwo są przyswajane przez dziecko.
Naturalność i prostota to podstawa działania – zabawy te nie wymagają posiadania pomocy, zabawek, specjalnych pomieszczeń. Wystarczy wyobraźnia oraz znajomość prostych wierszyków, wyliczanek. Prawie każdy z nas pamięta wiele zabaw często jeszcze z własnego dzieciństwa. Przekazywane były one z ust do ust i przetrwały wiele pokoleń aż do obecnych czasów np.: „Sroczka”, „Idzie rak nieborak”, „Rodzinka”, itp.
Zabawy paluszkowe w istotny sposób pomagają nawiązać pozytywne relacje z drugą osobą. Wspierana jest komunikacja (np. umiejętność słuchania, reagowania na wypowiedzi innych, zadawanie pytań), umiejętności prospołeczne (m.in. nawiązywanie kontaktu wzrokowego, tworzenie i utrzymywanie granic), radzenie sobie w trudnych sytuacjach (np. nauka asertywności, proszenie o pomoc) oraz takie sfery, jak emocje (rozpoznawania, nazywanie, stopniowanie), czy budowanie własnej tożsamości (m.in. odkrywanie swoich cech, mocnych i słabszych stron).
Zabawy te wpływają na rozwój schematu ciała, orientację w przestrzeni, rozróżnianie stron prawa – lewa, umiejętność przekraczania linii środkowej ciała. Kształtują sprawność manualną, ruchową i przygotowują dziecko do samodzielnego wykonywania codziennych czynności, takich jak rozbieranie/ubieranie się, manipulowanie różnymi przedmiotami, rysowanie, a w dalszej przyszłości – pisanie. Jest to również forma zabawy, która uczy dziecko, czym jest dialog. Pokazuje, na czym polega jego naprzemienność, co wspiera rozwój umiejętności komunikacyjnych. Zabawy paluszkowe wzbogacają słownictwo dziecka, co korzystnie wpływa na rozwój mowy. Łatwiej jest zapamiętać nowe słowa poprzez ich częste powtarzanie w zabawie.
Kolejnym sposobem na wspólną zabawę jest stymulacja czuciowa ciała w oparciuo masażyki z wierszykami – zabawy relacyjno-relaksacyjne. Są one szczególną formą kontaktu z dzieckiem, która przez dotyk zbliża dorosłego i dziecko do siebie, dostarcza dziecku wiele radości oraz zapewnia poczucie bezpieczeństwa. Dzięki takim ćwiczeniom dziecko może cieszyć się dobrym samopoczuciem fizycznym i psychicznym, wyciszyć się i odprężyć, ale także zaktywizować oraz poprawić swoją zdolność koncentrowania uwagi.
Pomysły na zabawy paluszkowe i masażyki znajdziemy w następujących pozycjach książkowych:
- K. Sąsiadek „Zabawy paluszkowe”
- M. Bogdanowicz „Przytulanki, czyli wierszyki na dziecięce masażyki”
- G. Falkenberg „Owiń sobie słonia wokół palca”
- W. Szumanówna „Zabawy z najmłodszymi dziećmi”
- A. Winczewska „Całkiem nowe zabawy paluszkowe”
W roku szkolnym 2022/2023 w naszym przedszkolu realizowany jest „Ogólnopolski edukacyjny projekt rozwijający dla dzieci przedszkolnych Paluszkowe Maluchy”.
W zabawie z dziećmi realizowane są autorskie rymowanki pani Dobrosławy Horbacz, która jest twórcą tego projektu.
